De Omgevingswet
Balans tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving
De Omgevingswet bundelt en vereenvoudigt de huidige wet- en regelgeving met betrekking tot de ruimtelijke ordening en de fysieke leefomgeving. Daarbij gaat het o.a. om bouwwerken, infrastructuur, watersystemen, bodem, lucht en cultureel erfgoed. De nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Deze wetgeving komt samen in één digitaal Omgevingsloket, namelijk het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het motto van de Omgevingswet luidt: “Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit”.
Inwerkingtreding
De datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet is 1 januari 2024. Het Rijk, bedrijfsleven en de koepels van provincies, gemeenten en waterschappen stond eind januari 2023 unaniem achter deze invoeringsdatum. Zij concludeerde na een nieuwe serie testen dat het onderliggende DSO technisch voldoende gereed is. Op 14 maart 2023 heeft ook de Eerste Kamer groen licht gegeven voor de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024.
Het effect van de Omgevingswet op jouw organisatie?
Allereerst wijzigt de werkwijze om relevante milieueisen vast te stellen. Daarbij heeft de organisatie te maken met centrale én decentrale regels. De decentrale regels gaan een grotere impact hebben op de context van jouw organisatie. Als gevolg van deze veranderingen moet bestaande documentatie in het (milieu)managementsysteem worden aangepast. Voor het indienen van meldingen en aanvragen van vergunningen is er nog maar één omgevingsloket, het DSO.
Van organisaties met ISO 14001 wordt verwacht dat zij tijdig anticiperen op de komst van de Omgevingswet. De norm vereist namelijk dat een organisatie compliance is aan de geldende wet- en regelgeving. Als organisatie dien je een plan van aanpak beschikbaar te hebben tijdens de externe audit. Onze gedreven consultants helpen daar graag bij! Ze nemen de lead en beperken de belasting op jouw organisatie tot een minimum. Neem contact op en we vertellen je graag over onze aanpak en de mogelijkheden.
Verder praten over de mogelijkheden?
Contact
- Van 26 wetten naar 1 wet; de Omgevingswet
- Van 5000 wetsartikelen naar 350 wetsartikelen
- Van 60 Algemene Maatregelen van Bestuur naar 4 Algemene Maatregelen van Bestuur
- Van 120 ministeriële regelingen naar 10 ministeriële regelingen
- Van 120 algemene regelingen naar 4 algemene regelingen
- Van centraal naar meer decentraal bepaald
- Van inrichting naar milieubelastende activiteit
- Eén nieuw Omgevingsloket
Whitepaper
De Omgevingswet
- Alles over de Omgevingswet.
- De wijzigingen op een rijtje.
- Effect en impact op organisaties.
Veelgestelde vragen
Wat is de Omgevingswet?
De Omgevingswet bundelt en vereenvoudigt de wetten en regels voor de leefomgeving. Het staat voor een goede balans tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving.
Wat is de fysieke leefomgeving?
Het begrip fysieke leefomgeving bepaalt tot waar de Omgevingswet geldt. Er is echter geen afgebakende definitie van de fysieke leefomgeving. Daarom wordt er in de wet gesproken van een ‘in ieder geval’ formulering om discussies over het toepassingsbereik in grensgevallen te voorkomen. Onderdelen die onder de fysieke leefomgeving vallen zijn in ieder geval: bouwwerken, infrastructuur, water, watersystemen, bodem, lucht, landschappen, natuur, cultureel erfgoed en werelderfgoed. Het is de natuurlijke omgeving maar daaronder kunnen dus ook objecten vallen die door de mens zijn gemaakt.
Wanneer treedt de Omgevingswet in werking?
De Omgevingswet zou, na meerdere malen uitstel, 1 januari 2023 in werking treding. Echter, Minister De Jonge heeft vorig jaar laten weten dat er meer tijd nodig is om te oefenen en testen met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Hij heeft toen een nieuw besluit in procedure gebracht met als datum van inwerkingtreding 1 juli 2023. Ook deze datum werd weer uitgesteld. Inmiddels is de datum voor inwerkingtreding vastgesteld op 1 januari 2024. De Eerste Kamer is onlangs ook akkoord gegaan met deze datum. Vanaf het moment van inwerkingtreding zijn de omgevingsverordeningen van de provincies van kracht. Uiterlijk 2025 moeten de gemeenten een omgevingsvisie hebben opgesteld en voor 2030 moeten zij beschikken over een (rechtsgeldig) omgevingsplan.
Wat is de impact van de Omgevingswet op organisaties?
De impact van de Omgevingswet op een (milieu)managementsysteem is groot. Dit komt doordat de opbouw van de wet wijzigt. Er is namelijk maar één kaderwet met vier Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s). Vanaf de inwerkingtreding kennen we geen type inrichtingen meer, maar stellen we milieubelastende activiteiten (MBA’s) vast. Inhoudelijk verandert de wet niet maar organisaties dienen wel hun register wet- en regelgeving en het milieuaspectenregister (MAR) aan te passen. Daarnaast heeft de komst van de Omgevingswet impact op de contextanalyse omdat er decentraal meer bepaald gaat worden. Het is belangrijk om vast te stellen welke eisen gemeenten en provincies stellen ten aanzien van het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. Deze eisen komen terug in de omgevingsverordening, de omgevingsvisie en het omgevingsplan.
Wat wordt verwacht van organisaties voor inwerkingtreding?
Van organisaties met ISO 14001 wordt verwacht dat zij een half jaar voor inwerkingtreding een plan van aanpak beschikbaar hebben. Met een plan van aanpak toont een organisatie aan hoe zij ervoor zorgt vanaf dag één compliance te zijn aan de Omgevingswet. De inwerkingtreding staat op 1 januari 2024, hierdoor mogen externe auditoren vanaf 1 juli 2023 vragen naar het plan van aanpak.
Welke besluiten komen te vervallen met de komst van de Omgevingswet?
Met de komst van de Omgevingswet blijven slechts vier Algemene Maatregelen van Bestuur over (AmvB’s), die de regels van de Omgevingswet verder uitwerken. Deze besluiten vervangen een groot aantal huidige AMvB’s en ministeriële regelingen.
- Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is de opvolger van het huidige Activiteitenbesluit en vervangt onder andere het BRZO, het Waterbesluit en het Besluit omgevingsrecht.
- Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is de opvolger van het Bouwbesluit 2012 en vervangt onder andere het Besluit energieprestatie gebouwen en asbestverwijdering.
- Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) vervangt veel materiële normen uit de huidige wetgeving zoals normen voor geluid en luchtkwaliteit.
- Het Omgevingsbesluit vervangt besluiten zoals het huidige Besluit Omgevingsrecht, het Besluit ruimtelijke ordening, het Besluit milieueffectenrapportage (MER) etc.
Meer weten over de vier Algemene Maatregelen van Bestuur? Download onze whitepaper over de Omgevingswet.
Wat gebeurt er met de AIM?
De Activiteitenbesluit Interne Module (AIM) maakt plaats voor hét Omgevingsloket, onderdeel van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Vanaf inwerkingtreding is het niet meer mogelijk om nieuwe aanvragen of meldingen in te dienen via de AIM. De AIM blijft nog een half jaar (6 maanden) na inwerkingtreding van de Omgevingswet beschikbaar voor:
- Het inzien en ophalen van ingediende maatregelen.
- Het inzien en ophalen van bestanden met milieuregels en maatregelen.
Heeft jouw organisatie nog niet eerder de AIM ingevuld? Dan raadt kennisexpert Ann aan om dit alsnog te doen. Het geeft namelijk inzicht in de milieubelastende activiteiten van de organisatie en de bijbehorende milieuregels vanuit de Wet Milieubeheer.